Παλαίκαστρο – Βάι – Τοπλού

Xerokambos, East Crete
Ξερόκαμπος
23 Ιανουαρίου, 2023
Οροπέδιο Ζήρος – Χανδράς
23 Ιανουαρίου, 2023

Παλαίκαστρο – Βάι – Τοπλού

Toplou Monastery

Το Παλαίκαστρο είναι ένα χωριό 18χλμ ανατολικά της Σητείας.Πήρε το όνομα του από ένα κάστρο στην κορυφή ενός λόφου της περιοχής.

Το Παλαίκαστρο είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος τουριστικός προορισμός λόγω του γεγονότος ότι περιβάλλεται από υπέροχες παραλίες όπως της Ιτάνου ,της Χιώνας του Κουρεμένου κλπ.

Για κάποιον που θέλει να συναντήσει έναν λαό και να ζήσει την εμπειρία της κουλτούρας του, το παρόν δεν είναι αρκετό.Η γνώση του παρελθόντος παίζει αποφασιστικό ρόλο.

Αυτός είναι ο λόγος που δημιουργήθηκε το Λαογραφικό Μουσείο Παλαικάστρου.Η ίδρυση του Μουσείου ξεκίνησε το 1987 από τους Πολιτιστικούς Συλλόγους Ελιά και Ίτανος με την υποστήριξη της Μονής Τοπλού και τη Τοπικής αυτοδιοίκησης.Το 1989 αγοράστηκε το παραδοσιακό οίκημα που τώρα στεγάζει το μουσείο.

Με την βοήθεια της αναπτυξιακής ένωσης Σητείας η αναστήλωση ολοκληρώθηκε και άρχισε η συλλογή εκθεμάτων από την γύρω περιοχή.Το μουσείο εκθέτει κοινά χρηστικά αντικείμενα και εργαλεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από γενιές κατοίκων της περιοχής από την εποχή της Τουρκοκρατίας έως το 1960.

Σήμερα ο επισκέπτης έχει την πλήρη εικόνα ενός κρητικού σπιτιού εκείνης της εποχής, με την επίπλωση το νοικοκυριό του και σπάνια κομμάτια λαϊκής τέχνης.

Το περίφημο Φοινικόδασος Βάι, βρίσκεται στην ανατολική ακτή του νησιού,24χμ από την πόλη της Σητείας. Υπάρχουν πλήθος μύθων και θρύλων για την δημιουργία αυτών των φοινίκων, περιλαμβανομένης της θεωρίας ότι φύτρωσαν από σπόρους που μετέφεραν Ρωμαίοι λεγεωνάριοι που επέστρεφαν από την κατάκτηση της Αιγύπτου. Πάντως το είδος αυτό των Φοινίκων είναι μοναδικό στην Κρήτη.

Παρόλο που ο λόγος δημιουργίας του Φοινικόδασους του Βάι είναι άγνωστος, το δάσος εξακολουθεί να υπάρχει λόγω των ειδικών καιρικών συνθηκών και των υπόγειων υδάτινων πόρων.

Το φοινικόδασος βρίσκεται στον δρόμο των αποδημητικών πτηνών και είναι must για τον επισκέπτη της περιοχής.

Το επιβλητικό Μοναστήρι Τοπλού,18 χμ ανατολικά της Σητείας ,στο δρόμο της επιστροφής από το Βάι, μοιάζει περισσότερο με φρούριο, παρά με μοναστήρι. Χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές σαν φρούριο αμυνόμενο έναντι άλλοτε των Τούρκων κι άλλοτε έναντι των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη.

Το Μοναστήρι κατέχει μια εικόνα του 18ου αιώνα του Ιωάννη Κορνάρου, ενός εκ των διασημότερων αγιογράφων της Κρήτης. Κατέχει επίσης πλήθος εικόνων του 14ου και 15ου αιώνα ,φιλοτεχνημένα από μεγάλους Κωνσταντινοπολίτες καλλιτέχνες. Το μοναστήρι πήρε το όνομα του από την Τούρκικη λέξη ΤΟΠ που σημαίνει κανόνι.

Την εποχή της Τουρκοκρατίας το κανόνι χρησιμοποιείτο από τους μοναχούς, σαν μέσο άμυνας έναντι των πειρατών.Το μοναστήρι καταστράφηκε το 1612 λόγω σεισμού αλλά αναστηλώθηκε από την Βενετσιάνικη γερουσία υπό την ηγεσία του Γαβριήλ Παντόγαλου.

Η αναστήλωση έδωσε στο μοναστήρι διαφορετική όψη από την αρχική του βυζαντινή αρχιτεκτονική.

Πολλοί μοναχοί σκοτώθηκαν κατά τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του 1821 και 1940-44 και λόγω της βοήθειας που πρόσφεραν στους αντάρτες κατά την κατοχή.

Σήμερα ένα ενδιαφέρων μουσείο έχει δημιουργηθεί στους χώρους της μονής που είναι επίσης κέντρο παραγωγής βιολογικού κρασιού και ελαιολάδου